Чанд суруду таронаи «Шашмақом»-8

Талқинчаи Савти Калон (2)

Мақоми Дугоҳ, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2 (Савти Калон)

Биё ба кулбаам, эй моҳрӯ, сафо ин ҷост,
Нишин ба дидаам, эй нури чашм, ҷо ин ҷост.
Зиёрати дили мо созу сайри ҷаннат кун,
Калиди қуфли дари боғи дилкушо ин ҷост.
Зи доғи туст маро сина равзаи шуҳадо,
Ба ханҷари ту қасам, дашти Карбало ин ҷост.
Маро забони нигоҳи ту ёри ҳарф шуда,
Куҷо равам, ки суханҳои ошно ин ҷост.
Ба кӯят омадаму гашт чашми ман равшан,
Қасам ба хоки қудумат, ки тӯтиё ин ҷост.
Бинои Каъба бувад дил ба даст овардан,
Агар худоталабӣ мекунӣ, Худо ин ҷост!
Ба гиря гуфтамаш: — Оби Ҳаёт меҷӯям?
Ба ханда гуфт лабаш: — Чашмаи Бақо ин ҷост.
Рақиб хост, ки имшаб ба базм биншинад,
Ишора кард ба абру, ки Сайидо ин ҷост.

Ғазали Сайидо

Талқинчаи Савти Сабо

Мақоми Рост, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2 (Савти Сабо)

Вақти тараб хуш ёфтам он дилбари таннозро,
Соқӣ, бидеҳ он ҷоми май, мутриб, навоз ин созро!
Имшаб, ки базми ошиқон аз шамъи рӯят равшан аст,
Оҳиста, то набвад хабар риндони шоҳидбозро.
Дӯшина, май хӯрдӣ магар, чашмат гувоҳӣ медиҳад?
Май бо ҳарифе хӯр, ки ӯ пӯшида дорад розро.
Чашмони шӯху абрувон новак ба ҷонам мезананд,
Эй дил, кӣ додаст ин камон он турки тирандозро?
Сози хушу овози хуш доранд ҳар як лаззате,
Бингар, чӣ хуш лаззат бувад маҳбуби хушовозро!
Саъдӣ, ту мурғи зиракӣ, чунат ба дом орад касе?
Мушкил ба дом орад касе монанди ту шаҳбозро. 2б

МАТНИ ҒАЗАЛ:
Вақти тараб хуш ёфтам он дилбари таннозро,
Соқӣ, бидеҳ он ҷомро, мутриб, бизан он созро.
Имшаб, ки базми орифон аз шамъи рӯят равшан аст,
Оҳиста, то набвад хабар риндони шоҳидбозро.
Душ, эй писар, май хӯрдаӣ, чашмат гувоҳӣ медиҳад,
Боре ҳарифе ҷӯ, ки ӯ мастур дорад розро.
Рӯйи хушу овози хуш доранд ҳар як лаззате,
Бингар, ки лаззат чун бувад маҳбуби хушовозро.
Чашмони турку абрувон ҷонро ба новак мезананд,
Ё Раб, кӣ додаст ин камон он турки тирандозро?
Шӯри ғами ишқаш чунин ҳайф аст пинҳон доштан,
Дар гӯши най рамзе бигӯ, то баркашад овозро.
Шероз пурғавғо шудаст аз фитнаи чашми хушат,
Тарсам, ки ошӯби хушат барҳам занад Шерозро.
Ман мурғаке парбастаам, з-он дар қафас биншастаам,
Гар з-он ки бишкастӣ қафас, бинмудаме парвозро.
Саъдӣ, ту мурғи зиракӣ, хубат ба дом овардаам,
Мушкил ба даст орад касе монанди ту шаҳбозро.

Ғазали Саъдӣ

MP3 — фаро кашед ё бишнавед:

1. Фазлиддин Шаҳобов. Талқинчаи Савти Сабо.mp3

Талқинчаи Савти Сарвиноз

Мақоми Бузрук, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2, Савти Сарвиноз

Зи раҳи ҳавас ба ту кай расам, нафасе зи худ нарамида ман,
Ҳама ҳайратам, ба куҷо равам, ба раҳат саре накашида ман.
Чу гул он ки нусхаи сад чаман зи ниқоби ҷилва кушуда ту,
Чу май он ки ишрати оламе зи гудози худ талабида ман.
Ту ба маҳфиле нанамуда рӯ, ки зи тоби шуълаи ғайраташ
Ҳама ашк гашта ба ранги шамъ зи чашми худ начакида ман.
Майи ҷоми нозу ниёзҳо ба хумор агар накушад, чаро,
Зи сари ҷафо нагузашта ту, зи дари вафо нарамида ман.
Чу нигоҳи гарм ба ҳар тараф, ки гузашта маҳфили нози ту,
Чу дили гудохта аз паят ба рикоби ашк давида ман.
Туву сад чаман тарабу нуму, ману шабнами нигаҳ обрӯ,
Ба баҳори олами рангу бӯ ҳама ҷилва ту, ҳама дида ман.
Ба кадом нағмаи дилгусил зи навокашон нашавам хиҷил,
Чу ҷарас ба ғайри шикасти дил, сухане зи худ нашунида ман.
Мани Бедилу ғами ғафлате, ки зи чашмбанди фусули дил:
Ҳама ҷо зи ҷилваи ман пур асту ба ҳеҷ ҷо нарасида ман.

Ғазали Бедил

Талқинчаи Савти Чоргоҳ

Мақоми Дугоҳ, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2, Савти Чоргоҳ

Эй зулфи ёри ман зиреҳӣ, ё зиреҳгарӣ? 2б
Ё пеши теғи ғамзаи ҷонон зиреҳварӣ? 2б
Нашнидаам, ки ҳеҷ зиреҳ Зуҳра парварад 2б
Бар рӯйи он санам зиреҳи зуҳрапарварӣ. 2б
Маҷмар ҳаме набоядату уднакҳатӣ, 2б
Оташ ҳаме насӯзадату мушкпайкарӣ. 2б
Гоҳ аз рухон-ш соҳиби ёқуту луълуӣ,
Гоҳ аз лабон-ш ҳофизи марҷону шаккарӣ.
Боғӣ магар, ки маъдани насрину савсанӣ,
Чархӣ магар, ки ҷойгаҳи моҳу ахтарӣ.
Гар қавли файласуф наӣ, чун мусалсалӣ? 2б
В-ар хулқи садри шарқ наӣ, чун муаттарӣ? 2б

МАТНИ ШЕЪР:
Эй, зулфи ёри ман зиреҳе ё зиреҳгаре,
Ё пеши тири ғамзаи дилбар зиреҳдаре.
Ҳаргиз зиреҳ, зи раҳ набарад ҳеч халқро,
Гар ту зиреҳгарӣ, ба зиреҳ чун зи раҳ барӣ?
Нашнидаам, ки ҳеч зиреҳ зуҳра парварад,
Бар рӯйи он санам зиреҳи зуҳрапарваре.
Ҳорут хонамат ману Довуд гӯямат,
То дидамат, ки зуҳрапарасту зиреҳгарӣ.
Довуд нестӣ, ба зиреҳ рағбатат чарост?
Ҳорут нестӣ, рами Зуҳра чаро х(в)арӣ?
Дилро ба роҳи ҳусн далели муҳаббатӣ,
Ҷонро зи бори ишқ насими муанбарӣ.
Бар гул ниҳода тӯдаи шамшоду сунбулӣ,
Бар маҳ фитода сояи чавгону чанбарӣ.
Дар хуррамӣ чу сояи тубиву сидраӣ
В-андар навор чашмаи ҳайвону кавсарӣ.
Ошик чаро кушӣ ту, на Салмову Висаӣ?
Бе раҳ чаро кунӣ ту? на Мониву Озарӣ?
Миҷмар ҳаме набоядату уднакҳатӣ,
Оташ ҳаме насӯзадату мушкпайкарӣ.
Гоҳе чу шаб ҳиҷоб шавӣ пеши офтоб,
Гоҳе чу абр парда шавӣ пеши Муштарӣ.
Гоҳ аз рухон-т соҳиби ёқуту дебаӣ,
Гоҳ аз лабон-т соҳиби марҷону шаккарӣ.
Чун ҷавр тирарангиву дилҳо барӣ ба ҷавр,
Гӯйӣ, ки дар рабудани дилҳо муҷаббарӣ…
Болину бистари ту зи насрину савсан аст
В-аз чину той зинати болину бистарӣ.
Дар тоби туст зинати рӯйи маҳи мунир,
Дар чини туст зевари барги гули тарӣ.
Боғӣ магар, ки маъдани насрину савсанӣ,
Чархӣ магар, ки ҷойгаҳи моҳу ахтарӣ…

Аз қасидаи Адиб Собир

MP3 — фаро кашед ё бишнавед:

1. Сабоҳат Наҷмиддинова. Талқинчаи Савти Чоргоҳ.mp3

Уфари Ироқ (Уфари Ироқи Бухоро)

Мақоми Бузрук, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2 (силсилаи бухороӣ), Ироқи Бухоро

Чӣ сабаб, ки шӯхи мастам бари мо надида бигзашт, 2б
Нанишасту нолаи мо даме ношунида бигзашт. 2б
Дилу ҷону дин рабуда, рухи шармгин намуда,
Гираҳи ҷабин кушуда, ба миён расида бигзашт. 2б
Чу ҳилол пайкари ман ба тавозуи дари ӯ,
Ба умеди ҷабҳасоӣ ба қади хамида бигзашт. 2б
Ба чаман, ба субҳгоҳе чу ғизоли ром омад,
Зи саводи дидаи ман чӣ қадар рамида бигзашт.
[Чӣ шавӣ дар имтиҳонам, ки мабод зинда монам,
Шуда об дидагонам ба раҳат чакида бигзашт.]
Зи ғами фироқ, Ҳоҷӣ, ба фиғон чаро нанолам?! 2б
Ки чу най зи найситонам, ҳама кас бурида бигзашт. 2б

МАТНИ ШЕЪР:
Чӣ сабаб, ки турки мастам бари мо надида, бигзашт,
Нанишасту нолаи мо даме ношунида, бигзашт.
Зи паёми ваъдаи ӯ, ки чу шаб биёяд, оям,
Нағунудам он ки шаб ҳам ба дами сапеда бигзашт.
Чу ҳилол пайкари ман ба тавозуи дари ӯ,
Ба умеди ҷабҳасоӣ ба қади хамида бигзашт.
Ба чаман ба субҳгоҳӣ чу ғизоли ваҳшӣ омад,
Зи саводи дидаи ман чӣ қадар рамида бигзашт.
Чӣ зи дӯст шиква созам, ки зи бахти номусоид
Бирасиду доман аз ноз зи кафам кашида, бигзашт.
Зи ғами ҷудоӣ, Ҳоҷӣ, ба фиғон чаро нанолам,
Ки чу най зи найситонам ҳама кас бурида, бигзашт.

Ғазали Ҳоҷӣ Ҳусайни Кангуртӣ

MP3 — фаро кашед ё бишнавед:

1. Уфари Ироқ.mp3

Уфари Ироқ (Уфари Муҳайяри Ироқ)

Мақоми Ироқ, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъба

Акси рӯят чун фитад дар об, об аз худ равад,
Гар фишонӣ зулфи мушкин, мушки ноб аз худ равад.
Акси рӯят чун фитад дар об, об аз худ равад,
Гар фишонӣ зулфи мушкин, мушки ноб аз худ равад. 2б
Бод ҳоҷат нест, к-аз рӯят барандозад ниқоб
Бо ту чун худ рӯбарӯ ояд, ҳиҷоб аз худ равад. 2б
Ёри мо аз худ равад
Ҷони мо аз худ равад
Остинафшон даро, ки гаҳ-гаҳ хиромон дар самоъ, 2б
То дарояд маҳ ба чарху офтоб аз худ равад. 2б
Ёри мо аз худ равад
Ҷони мо аз худ равад
Ашки ман дурри хушоб аст, аз лаби хомӯши лаъл
Лаъл чун гӯё кунӣ, дурри хушоб аз худ равад.
Сина дар оташ кабоб асту зи сӯзи ӯ дилам
Бар мисоли қатраи хун, к-аз кабоб аз худ равад.
Бо хаёли он ду лаб ҳар дам равад аз худ Камол, 2б
Ҳар киро дар сар бувад чандин шароб аз худ равад. 2б
Ёри мо аз худ равад
Ҷони мо аз худ равад
***
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Кушоиши кор туӣ
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Ба ҳар даме ёр туӣ
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Ба ҳар даме ёр туӣ
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Ба иззати кунфаякун,
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Муроди мо ҳосил кун.
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Ба иззати кунфаякун,
Муроди мо ҳосил кун.
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Кушоиши кор туӣ
Ба ҳар даме ёр туӣ
Субҳоналлоҳ, субҳоналлоҳ
Субҳоналлоҳ

МАТНИ ШЕЪР:
Акси рӯят чун фитад дар об, об аз худ равад,
Гар фишонӣ зулфи мушкин, мушки ноб аз худ равад.
Бод ҳоҷат нест, к-аз рӯят барандозад ниқоб,
Бо ту худ чун рӯбарӯ афтад ниқоб, аз худ равад.
Остинафшон даро гаҳ-гаҳ хиромон дар самоъ,
То дарояд маҳ ба чарху офтоб аз худ равад.
Ашки ман дурри хушоб аст он лаби хомӯш лаъл,
Лаъл чун гӯё кунӣ, дурри хушоб аз худ равад.
Ман на танҳо рафтаам дар ҳайрати он чашми маст,
Ҳар ки бинад ончунон масте ба хоб, аз худ равад.
Сина бар оташ кабоб асту зи сӯзи ӯ дилам
Бар мисоли қатраи хун, к-аз кабоб аз худ равад.
Бо хаёли он ду лаб ҳар дам равад аз худ Камол,
Ҳар киро дар сар бувад чандин шароб, аз худ равад.

Ғазали Камоли Хуҷандӣ

MP3 — фаро кашед ё бишнавед:

1. Академияи Мақом. Уфари Муҳайяри Ироқ.mp3

Уфари Муғулчаи Бузрук

Мақоми Бузрук, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2, Муғулчаи Бузрук

Эй, ки аз қадди расо ғайрати сарви чаманӣ,
Сарвӣ, ай моҳ, ба қад, лек ба гесӯ суманӣ.
Лабу дандони ту, эй сарвқади симинтан,
Беҳтар аз лаъли бадахшониву дурри аданӣ. 2б
Лабу дандони ту, эй сарвқади симинтан,
Беҳтар аз лаъли бадахшониву дурри аданӣ. 2б
Лаби майгуни ту аз ғояти сурхӣ, ки дар ӯст,
Натавон фарқ намудан зи ақиқи яманӣ.
Эй сияҳчашм, аҷаб нест, ки бар дида кашад,
Гарди пою қадамат сурма ғизоли хутанӣ. 2б
Ба сари кӯйи ту бигзор қароре гирам,
Умрҳо шуд, ки малулам зи ғами беватанӣ.
Гуфтамаш: ‒ Шонасифат панҷа ба зулфи ту занам,
Ханда зад, гуфт: ‒ Илоҳӣ, ба бало панҷа занӣ!
Кард хосияти лаъли лаби ҷонон, Шоҳин,
Тӯтии табъи маро шуҳра ба ширинсуханӣ.

МАТНИ ШЕЪР:
Эй ки аз қади расо ғайрати сарву чаманӣ,
Сарвӣ, эй моҳ, ба қад, лек ба ораз суманӣ.
Лабу дандони ту, эй сарвқади симандом,
Беҳтар аз лаъли бадахшониву дурри аданӣ.
Лаби майгуни ту аз ғояти сурхӣ, ки дар ӯст,
Натавон фарқ намудан зи ақиқи яманӣ.
Эй сияҳчашм, аҷаб нест, ки дар дида кашад,
Аз ғубори қадамат сурма ғизоли хутанӣ.
Бар сари кӯйи ту, бигзор, қароре гирам,
Умрҳо шуд, ки малулам зи ғами беватанӣ.
Гуфтамаш: ‒ Шонасифат панҷа ба зулфи ту занам,
Ханда зад, гуфт: ‒ Илоҳӣ, ба бало панҷа занӣ!
Гуфтамаш: ‒ Бӯса бидеҳ аз лаби худ. Гуфт: ‒ Чаро?
Гуфтамаш: ‒ Зар биниҳам дар кафи ту. Гуфт: ‒ Канӣ?
Кард хосияти лаъли лаби ҷонон, Шоҳин,
Тӯтии табъи маро шуҳра ба шакаршиканӣ.

Ғазали Шоҳин

Уфари Муғулчаи Наво

Мақоми Наво, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2 (Муғулчаи Наво)

Гуфтам: — Ҳама побанди ту шуд! — Гуфт: — Шумо чӣ?
Гуфтам: — Зи ғамат сӯхт дилам! — Гуфт: — Ба мо чӣ?
Гуфтам: — Чӣ шавад ҳосили ман? — Гуфт: — Чӣ донам?
Гуфтам: — Ба сарам даст бинеҳ! – Гуфт, ки по чӣ?
Гуфтам: — Чӣ диҳам, бӯса диҳӣ? – Гуфт, ки ҷон деҳ!
Гуфтам: — Бикуш имрӯз маро! – Гуфт: — Паго чӣ?
Гуфтам: — Дилам обод бикун! – Гуфт: — Чӣ даркор?
Гуфтам: — Набувад аҳд туро? – Гуфт: -Вафо чӣ?
Гуфтам: — Кӣ бувад ошиқи ту? – Гуфт, ки Саҳбо!
Гуфтам, ки чаро зулм кунӣ? – Гуфт: — Чаро чӣ?

Ғазали Мирзо Саҳбо

Уфари Муғулчаи Сегоҳ

Мақоми Сегоҳ, ҷузъи Наср (овозӣ), шуъбаи 2, Муғулчаи Сегоҳ

Эй рӯйи ту шамъи покбозон,
Зулфи ту каманди сарфарозон.
2б
Ушшоқ ба рӯйи ҳамчу моҳат,
Чун субҳ ба офтоб нозон.
2б
Аз шавқи рухат чароғи гардун,
Чун шамъ ҳамеравад гудозон.
2б
Тавсифи рухат кунанд доим,
Дар пардаи ҳусн дилнавозон.
2б
Эй дилбари моҳрӯйи танноз,
Бурқаъ зи ҷамоли худ барандоз.
То дида зи партави ҷамолат,
Чун ҷоми ҷаҳоннамо кунам боз.
1б
Мо зинда ба бӯйи ҷоми ишқем,
Дар маҷлиси ошиқони ҷонбоз.
Бо тӯтии ақли хеш ҳамдам,
Бо булбули ишқи ту ҳамовоз.
2б
Бо тӯтии ақли хеш ҳамдам,
Бо булбули ишқи ту ҳамовоз.
***
Ёр тасаддуқ, сад бор тасаддуқ,
Сад бор чӣ бошад, дусад бор тасаддуқ.
2б
Сад бор чӣ бошад, дусад бор тасаддуқ.

МАТНИ ШЕЪР:
Эй рӯйи ту шамъи покбозон,
Зулфи ту каманди сарфарозон.
Ушшоқ ба рӯйи ҳамчу моҳат,
Чун субҳ бар офтоб нозон.
Аз шавқи рухат чароғи гардун,
Чун шамъ ҳамеравад гудозон.
Аз баҳри шикори рӯйи гулгун-т
Шабранги хати ту тезтозон.
З-он ҳалқаи доми зоғи зулфат
Уфтода ба ҳалқи ҷуррабозон.
Як мӯй зи зулфи печ-печат
Бишкаста тилисми корсозон.
Аз зулфи мушаъбидат чу муҳра
Дар шашдара монда ҳалқабозон.
Тасбеҳи рухат кунанд доим,
Дар пардаи ҳусн дилнавозон.
Васли ту даруни пок хоҳад,
Покӣ сӯйи пок дастёзон.
Васлат, ки закоти ӯст хуршед,
Ҳаргиз нарасад ба бенамозон.
Ҷоне бояд зи хештан пок,
На ғарқи манӣ чу навниёзон.
Гуфтӣ, бираҳонамат зи Аттор,
Шуд умру дилат набуд ёзон.

Ғазали Фаридаддин Аттор

MP3 — фаро кашед ё бишнавед:

1. Рушел Рубинов. Уфари Муғулчаи Сегоҳ.mp3